Smart Villages – Targ WielkoWiejski
Przed nami III sezon targowy. Po raz kolejny w miejscowości Szyce, na Targu WielkoWiejskim tuż przy Urzędzie Gminy Wielka Wieś, będziemy mogli ponownie spotkać się, by prezentować swoje produkty, wspaniałe bogactwo rękodzielniczego rzemiosła regionalnego, a co najważniejsze pobyć razem, porozmawiać w wspaniałej sąsiedzkiej atmosferze tworząc wspólnotę – zdrową tkankę naszego społeczeństwa.
Smart Villages – Inteligentne wioski, to względnie nowa koncepcja polityki, promowanej w Europie. Posiada niebagatelny potencjał zarówno uzupełniania, jak i wykorzystania dotychczasowych zdobyczy, a także tworzenia nowych synergii pomiędzy partnerami i różnorakimi działaniami. Jednak nawet najlepsze pomysły i koncepcje należy przełożyć na odpowiednie działania, tak, by osiągnąć namacalne korzyści, które będą nas satysfakcjonowały.
Dlaczego, Smart Villages? W największym skrócie można powiedzieć – by wspierać obszary wiejskie w rozwoju. Zwiększać zatrudnienie i podnieść standard życia w ramach polityki UE.
By realizować te cele wyznaczono podstawowe zadania: Poprawę konkurencyjności rolnictwa poprzez zrównoważenie gospodarki zasobami naturalnymi, działaniami na rzecz klimatu oraz rozwoju terytorialnego obszarów wiejskich. Strategie inteligentnych wiosek przyczyniają się głównie do osiągnięcia celu trzeciego, ale mogą również być korzystne dla pozostałych dwóch. Unijna polityka spójności podziela te cele, a Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejski Fundusz Społeczny (EFS) mogą je uzupełniać wspierając działania Europejskiego Funduszu przez wsparcie między innymi finansowe, wynikające z konkursów i przyznawanych grantów.
Trwają liczne dyskusje na temat znaczenia inteligentnych wiosek i próby sformułowania dokładniejszej definicji SV. Jednakże w wyniku projektu pilotażowego dotyczącego inteligentnych, eko-społecznych wiosek (Smart Eco-Social Villages) promowanego przez Parlament Europejski i zarządzanego przez Komisję Europejską, stwierdzono, że definicja powinna być włączająca i szeroka, ponieważ wyzwania i potrzeby obszarów wiejskich są bardzo różnorodne. W ramach definicji można również ująć, że Inteligentne wioski to „Obszary i społeczności wiejskie, które wykorzystują swoje istniejące mocne strony i atuty oraz pojawiające się nowe możliwości”, w których „tradycyjne oraz nowe sieci i usługi są ulepszane za pomocą technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, innowacji oraz lepszego wykorzystania wiedzy”.
W bardziej szczegółowym wyjaśnieniu definicji wynikającej z projektu pilotażowego jasno zapisano, że „korzystanie z technologii cyfrowych nie jest warunkiem stania się inteligentną wioską”. Zatem istnieje ogólny konsensus, że inteligentne wioski są raczej jak innowacja – dobry pomysł, który działa w różnych kontekstach i nie może być z wyprzedzeniem zbyt sztywno zdefiniowany. Aby radzić sobie z szybko zmieniającymi się zdarzeniami oraz ogromną różnorodnością, stwierdzono, że nie można tej koncepcji wąsko zdefiniować ex-ante i powinna być ona otwarta i elastyczna. Znaczenie inteligentnych wiosek podkreślono w Komunikacie Komisji Europejskiej w sprawie przyszłości rolnictwa i produkcji żywności (listopad 2017 r.) (Communication on the Future of Food and Farming) jako priorytetu mającego pomóc „społecznościom lokalnym w jasny i kompleksowy sposób rozwiązać problemy dotyczące niedostatecznego dostępu do łączności szerokopasmowej, możliwości zatrudnienia oraz świadczenia usług”.
Aby, spróbować jeszcze bardziej przybliżyć koncepcję SV, przytoczę wypowiedź komisarza UE Phila Hogana, podczas przemówienia na seminarium ENRD poświęconemu inteligentnym wioskom – W inteligentnych wioskach chodzi o to, aby różne polityki współgrały ze sobą w celu znalezienia lepszych, inteligentniejszych sposobów upowszechniania całościowego rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi o to, aby wykorzystywać istniejące i pojawiające się technologie oraz innowacje społeczne i dzięki temu stworzyć wartość dodaną w życiu naszych obywateli. Chodzi o to, aby dać wioskom narzędzia do rozwiązywania ich własnych problemów i aby jednocześnie podejmowały one większe wyzwania stojące przed całym społeczeństwem.
Podzielę się również bardzo trafnym spostrzeżeniem komisarz UE Coriny Cretu, wygłoszonym podczas przemówienia inaugurującego wydarzenie „Działanie UE na rzecz inteligentnych wiosek” – Świat wokół nas się zmienia, Europa się zmienia. Obserwujemy rewolucję technologiczną i społeczną. A wszystko to jest zawarte w tych dwóch słowach: inteligentne, wioski. Ponieważ technologia zmienia nasz świat, musimy ją dostosowywać i wykorzystywać w inteligentny sposób. Ponieważ ten nasz pełen wzajemnych połączeń świat staje się wioską, w której krajowe i ponadnarodowe instytucje nie są odpowiednio wyposażone, by poradzić sobie same z najbardziej palącymi kwestiami, Działanie UE na rzecz inteligentnych wiosek jest naszą odpowiedzią na to wyzwanie.
Czy organizowany przez Gminę Wielka Wieś Targ WielkoWiejski jest właśnie, takim urzeczywistnieniem, konkretnym przedsięwzięciem które posiada wszelkie znamiona idei Smart Villages?
Nie mam wątpliwości, że tak jest!
Serdecznie zapraszam państwa do aktywnego tworzenia tego wydarzenia, tłumnego odwiedzania kolejnych spotkań targowych w zbliżającym się sezonie 2022 r. Życzę wspaniałych pomysłów, innowacji i cudownego sąsiedzkiego życia.
Tekst, fot. Janusz Bończak, Istota.info (tekst opublikowany w miesięczniku JURA)
Tekst został oparty na dyskusji Grupy Tematycznej ds. Inteligentnych Wiosek, materiałów prasowych European Network for Rural Development oraz publikacji Smart Villages: Comprehensive Review of Initiatives and Practices (Inteligentne wioski: kompleksowy przegląd inicjatyw i praktyk) Sustainability 2018, 10, 2559.
