III okrągły stół na temat dobrostanu ryb organizowany przez Green REV Institute

24 stycznia odbył się kolejny okrągły stół organizowany przez Green REV Institute i Future Food 4 Climate pt. “Dobrostan Ryb – śledztwa na fermach ryb”, w ramach projektu „Bringing fish back to water during the elections”.

Wraz ze wzrostem świadomości społecznej na temat okrutnego traktowania zwierząt na fermach, coraz więcej osób decyduje się zaprzestać ich spożywania. Niestety, często jednak z wyjątkiem ryb. Mimo dostępnej wiedzy i badań naukowych, tematu rybich ferm w debacie publicznej praktycznie się nie podejmuje. Do dziś panuje przeświadczenie, że ryby to nie zwierzęta, że nie odczuwają one bólu. Wydają się inne, obce – także ze względu na środowisko, w którym żyją, a do którego człowiek nie ma dostępu. Niewielu wie, że aż połowa spożywanych na świecie ryb pochodzi z rybich ferm przemysłowych, które często nie spełniają podstawowych standardów pod względem dobrostanu zwierząt.

Projekt “Bringing fish back to water during the elections” składa się z 4 okrągłych stołów. Tematem trzeciego okrągłego stołu były śledztwa na fermach ryb. Osoby zaproszone na debatę mówiły o problemach związanych ze standardami obowiązującymi na rybich fermach. Rozmowa poruszyła także temat ochrony ryb na poziomie Unii Europejskiej oraz konieczności wprowadzenia zmian legislacyjnych, opartych na aktualnej wiedzy naukowej.

W dyskusji zabrali głos zaproszeni goście i gościnie:
– Doug Waley (Eurogroup for Animals) – posiada wykształcenie w zakresie ekonomii politycznej i rozwojowej oraz kilkuletnie doświadczenie w pracy z interesariuszami w ramach dużych projektów badawczych w Azji i Afryce, koncentrujących się na zrównoważonym rozwoju i kwestiach etycznych w produkcji i eksporcie akwakultury. Przez pięć lat Doug był Liderem Programu Dobrostanu Ryb w Eurogroup for Animals, lobbując na rzecz lepszych regulacji na poziomie UE oraz stosowania instrumentów pozaprawnych w celu podniesienia standardów dobrostanu ryb. Jego zadaniem jest również wspieranie i koordynacja komunikacji i pracy lobbystycznej wśród 85 organizacji członkowskich Eurogroup, ponadto jest on obecnie członkiem grupy roboczej ds. dobrostanu ryb w Aquaculture Stewardship Council;
– Chiara Caprio (Essere Animali) – dziennikarka oraz Media and Public Affairs Manager w Essere Animali. Od 2018 roku pracuje w pełni dla zwierząt, w poprzedniej roli jako kierowniczka ds. programu i komunikacji w Animal Equality Italia. Swoją karierę rozpoczęła w 2010 roku, pisząc scenariusze i produkując reportaże wideo i radiowe oraz śledztwa dla Corriere della Sera, Al Jazeera, SKY, VICE, Monocle, The Independent i innych mediów, informując i podnosząc świadomość w kwestiach związanych ze środowiskiem, zwierzętami i zrównoważonym systemem żywności;
– Warren Bowen (We Animals Media) – dyrektor ds. komunikacji w We Animals Media. Posiada tytuł magistra University of British Columbia z pracą badawczą na temat retoryki i eksperymentów na zwierzętach;
– Barbara Wołk (Biuro Posłanki do Parlamentu Europejskiego dr. Sylwii Spurek) – Studentka czwartego roku prawa międzynarodowego i europejskiego na The Hague University of Applied Sciences. Interesuje się prawami człowieka ze szczególnym uwzględnieniem prawa uchodźczego i prawa ochrony środowiska;
– Mec. Karolina Kuszlewicz – Adwokatka i założycielka Kancelarii specjalizującej się w ochronie praw zwierząt i przyrody. Wykładowczyni na Uniwersytecie Warszawskim, autorka książek i publikacji specjalistycznych, w tym Komentarza do ustawy o ochronie zwierząt. Członkini Stowarzyszenia im. prof. Zbigniewa Hołdy. Wielokrotnie nagradzana i wyróżniona za swoją pracę na rzecz zwierząt, m.in. przez Wolters Kluwer Polska i Gazetę Prawną. Założycielka Szkoły Dobrego Prawa;
– Lena Anna Kuklińska – Studentka prawa transnacjonalnego na Uniwersytecie w Getyndze. Stażystka w biurze Europosłanki dr. Sylwii Spurek. Współprzewodnicząca Ostrej Zieleni, Młodych Polskich Zielonych. Zielona aktywistka skupiająca się na prawach zwierząt i zrównoważonym rozwoju;

Co dzieje się na fermach ryb?

W ramach pierwszej części spotkania zaprezentowane zostały 3 prezentacje, podczas których poruszono m.in. niewystarczającą ochronę ryb i problem legislacji na poziomie UE w zakresie dobrostanu ryb, porównano standardy na fermach w różnych krajach, zaprezentowano fotografie śledcze wykonane na europejskich fermach oraz zaprezentowano wyniki przeprowadzonych na fermach śledztw.

Przedstawicielka Essere Animali, Chiara Caprio mówiła o pierwszym tajnym śledztwie z 2018 roku, w północnych i środkowych Włoszech udokumentowano wyraźne traktowanie ryb nie jak czujące, żywe istoty, a jak przedmioty. Tysiące ryb w klatkach, w stłoczeniu, które prowadzi do agresji między rybami z powodu ograniczonej przestrzeni czy rywalizacji o zasoby. Stłoczenie ryb na tak małej powierzchni powoduje również rozprzestrzenianie się chorób. Ponadto, ryby spędzają aż do 18 miesięcy bez żadnej stymulacji behawioralnej, cierpią także podczas wyławiania ich z klatek i w trakcie transportu.

Śledztwo przeprowadzono także na fermie ryb w Hiszpanii w 2022 roku. Ujawniło ono braki w obecnym prawodawstwie Unii Europejskiej dotyczącym dobrostanu zwierząt, które jest niewystarczające, aby zagwarantować ochronę ryb tzw. hodowlanych. Zdjęcia ze śledztwa przeprowadzonego na fermach pstrąga, labraksa i dorady ujawniają praktyki hodowlane, transportowe i ubojowe, które powodują u ryb ogromne cierpienie.

Niewyobrażalne cierpienie ryb udokumentowane podczas śledztw

Mimo że stosowane metody, takie jak ogłuszanie elektryczne przed zabiciem jest uważane przez społeczność naukową i wytyczne opublikowane przez OIE za jedną z najbardziej przyjaznych metod dla dobrostanu ryb, to śledztwo pokazuje jednak, że nieodpowiednie zastosowanie tego ogłuszenia może spowodować ogromne cierpienie – zwierzęta często bowiem wciąż pozostają przytomne i po niekończących się minutach agonii, powoli umierają, dusząc się.

W śledztwie przeprowadzonym w Grecji przez Essere Animali oraz We Animals Media, opublikowanym w 2021 roku, znaleziono kolejne problemy i praktyki, które – jak wykazały pozostałe śledztwa – są szeroko rozpowszechnione także w wielu innych krajach UE. Niektóre z procedur nie są zgodne z międzynarodowymi standardami dobrostanu zwierząt. Gatunki ryb takie jak labraks i dorada zanurzane są w lodowej zawiesinie, podczas gdy wciąż są przytomne. Zanim umrą, spędzają kilkadziesiąt minut w agonii. Po kilku minutach ryba przestaje się poruszać, nauka jednak udowadnia, że ryba może pozostać przytomna aż do 40 minut, zanim umrze poprzez uduszenie. To bolesna i niedopuszczalna praktyka, potępiana także przez OIE i Komisję Europejską.

Poruszono także problem przyłowy na sejnerach i trawlerach. Przedstawiciel We Animals Media Warren Bowen mówił o łodziach, które łowią co prawda zamierzone gatunki, ale także rekiny, płaszczki, żółwie czy delfiny. Rybacy wyrzucają martwe zwierzęta z przyłowu z powrotem do morza. Przeprowadzone przez We Animals Media śledztwa wskazują także na poważne problemy związane z dobrostanem zwierząt w rybołówstwie greckim, włoskim, francuskim, czeskim i polskim. Te ostatnie wiążą się przede wszystkim z nieprawidłowościami związanymi z hodowlą karpi, głównie w okresie bożonarodzeniowym.

Czas na prawo, które zagwarantuje rybom należytą ochronę

W drugiej części spotkania otworzono dyskusję dotyczącą tematów poruszonych w prezentacjach. Uczestnicy rozmowy mieli czas na podzielenie się przemyśleniami i zadawanie pytań. Poruszono m.in. temat postępu w zakresie dobrostanu ryb w ostatnim czasie w Parlamencie Europejskim. Pytano o to, jak zwiększyć świadomość i wiedzę na temat potrzeb ryb oraz jak przekonać polityczki i polityków, by sięgnęli po dostępne dane naukowe i zaczęli je uwzględniać. Podkreślono także braki w legislacji na poziomie Unii Europejskiej, niewystarczalność zmian w obecnym prawodawstwie dotyczącym dobrostanu ryb, które nie zapewniają ich ochronę. W kontekście prowadzonych od kilku lat śledztw mówiono również o największych wyzwaniach, jakie stoją przed fotoreporterem w kontekście śledztw, m.in. o trudniejszym niż na innych typach ferm dostępie do miejsc pod wodą czy kwestii filmowania pod powierzchnią wody.
Tekst Katarzyna Kolbuch

Zapis transmisji ze spotkania dostępny jest na Facebooku Green REV Institute.

O Green REV Institute
Green REV Institute działa od 2014 r. Jest operatorem koalicji Future Food 4 Climate, pierwszej koalicji, która działa rzeczniczo dla transformacji systemu żywności. W 2021 wyprodukował dokument Wegańska Warszawa, który był wyświetlany na 9 festiwalach na całym świecie. Jest organizatorem European Vegan Summit, który jako pierwsze takie wydarzenie jest platformą debaty łączącej kropki między polityką, aktywizmem, nauką, mediami i biznesem w świetle weganizmu i praw zwierząt. Obecnie prowadzi rzecznictwo dla dostępności roślinnych, wegańskich posiłków w placówkach oświatowych i działa dla wprowadzenia legislacji na poziomie UE i krajowym dla zrównoważonego systemu żywnościowego. Jest organizacją członkowską 50by40, European Vegetarian Union, Eurogroup for Animals, TAPP Coalition, Aquatic Animal Alliance, World Federation for Animals oraz PlantEurope, jedną z 10 NGO w ramach EU Platform on Animal Welfare, organizacją akredytowaną przy Programie Środowiskowym ONZ. Działa dla przyszłości, włączając młode osoby do działań systemowych.